- خانه
- »
- ساخت پروتز های تخصصی
ساخت پروتز کاملا تخصصی است و مراحل زیر برای طراحی و ساخت آن انجام میشود :
- یک جلسه ویزیت و مشاوره برای بررسی عضو و برآورد هزینه های آن
- قالب گیری سوکت و طراحی مفاصل و انتخاب متریال
- ساخت اسکلت اولیه و تست آن روی عضو
- تهیه پوشش بیرونی و آماده سازی برای استفاده
جزییاتی که باید در مورد هر مرحله بدانید !
1. ارزیابی اولیه (Initial Assessment)
• بررسی شرایط فیزیکی، نوع قطع عضو (آمپوته)، سطح فعالیت بیمار، اهداف درمانی.
• گرفتن سوابق پزشکی و بررسی مشکلات احتمالی مثل زخم، حساسیت پوستی یا درد.
2. اندازهگیری و قالبگیری (Measurement & Casting)
• اندازهگیری دقیق از اندام باقیمانده.
• گرفتن قالب گچی یا اسکن دیجیتال برای ساخت سوکت (بخشی که اندام در آن قرار میگیرد).
3. مدلسازی و اصلاح قالب (Modification)
• اصلاح قالب گچی یا فایل دیجیتال با در نظر گرفتن فشارها، نواحی حساس و نواحی تحمل وزن.
• طراحی مناسب برای بهبود راحتی و پایداری سوکت.
4. ساخت سوکت آزمایشی (Test Socket)
• تولید سوکت شفاف یا ترموپلاستیک برای ارزیابی اولیه.
• بیمار این سوکت را امتحان میکند و متخصص آن را از نظر راحتی، پایداری و تناسب بررسی میکند.
5. تنظیم و آزمایش (Fitting & Alignment)
• نصب سایر اجزای پروتز مانند مفاصل مصنوعی (زانو، مچ) و فوت مصنوعی.
• تنظیم زاویهها و تراز کل سیستم برای حفظ تعادل و عملکرد طبیعی.
6. ساخت پروتز نهایی (Definitive Prosthesis)
• پس از تایید تست سوکت، پروتز نهایی با متریالهای مقاوم (کربن، پلیمرها و …) ساخته میشود.
• طراحی نهایی شامل پوششهای ظاهری، رنگ پوست و بهبود ظاهری.
7. تحویل و آموزش (Delivery & Training)
• تحویل پروتز به بیمار همراه با آموزش استفاده، مراقبت و راه رفتن.
• همکاری با فیزیوتراپیست برای بازتوانی حرکتی.
8. پیگیری و نگهداری (Follow-Up & Maintenance)
• بررسیهای دورهای جهت تنظیم مجدد، تعمیرات یا تعویض اجزا.
• سازگاری پروتز با تغییرات بدن در طول زمان (مانند تغییر وزن یا حجم اندام باقیمانده).
پروتز ها از چه بخش هایی تشکیل شده اند؟
سوکت (Socket)
قسمتی از پروتز که روی عضو باقیمانده بدن قرار میگیرد و به آن اتصال مییابد. سوکت معمولاً از مواد ترموپلاستیک یا رزینهای مدرن ساخته میشود که شکلپذیری و دوام بالایی دارند
اسکلت یا بدنه
بخش ساختاری پروتز که معمولاً از مواد مقاوم مثل آلومینیوم، فیبر کربن، تیتانیوم یا آلیاژهای سبکوزن ساخته میشود. این مواد به دلیل مقاومت بالا و وزن کم، برای استفاده کاربر بسیار مناسب هستند.
اتصالات و مفاصل
در پروتزهایی که نیاز به مفصل دارند (مانند پروتز زانو یا آرنج)، از قطعات مکانیکی، الکترونیکی یا هیدرولیکی استفاده میشود.
پوشش نهایی
گاهی برای زیبایی ظاهری، پروتزها با لایهای از سیلیکون یا پلاستیک انعطافپذیر پوشیده میشوند تا مشابه با اندام طبیعی به نظر برسند.
چند نوع پروتز داریم ؟
بسته به اینکه این پروتز ها در کجا استفاده شوند یا چه عملکردی داشته باشند، میتوان آنها را دسته بندی کرد :
- پروتز های اندام تحتانی
- پروتز های اندام فوقانی
- پروتزهای کف دست و انگشتان
- پروتزهای عملکردی و مکانیکی
- پروتز های زیبایی
- پروتز های چشم و گوش و بینی
- پروتز های دندانی
🧿 مراحل ساخت پروتز چشم:
- 1. ارزیابی اولیه و مشاوره
• بررسی وضعیت چشم آسیبدیده یا تخلیهشده (Enucleation/Evisceration).
• بررسی سلامت بافت اطراف، پلکها، حرکت عضلات چشم و سوکت چشمی (orbit).
• مشورت با چشمپزشک و جمعآوری اطلاعات از پرونده پزشکی.
2. قالبگیری (Impression)
• قالبگیری از حفره چشم (orbit) با مواد بیخطر و سازگار با بافتهای بدن (مثل آلژینات یا سیلیکون).
• این مرحله حساس است و باید دقیقاً شکل داخلی سوکت را ثبت کند تا پروتز راحت و طبیعی بنشیند.
3. ساخت مدل اولیه (Wax Try-In)
• تهیه نمونه مومی از پروتز برای بررسی اندازه، فرم و تناسب با چشم سالم.
• این نمونه روی صورت قرار میگیرد و حرکات و شکل کلی آن ارزیابی میشود.
4. طراحی و نقاشی عنبیه (Iris Painting)
• عنبیه چشم مصنوعی باید دقیقاً رنگ، شکل، لکهها و جزئیات چشم سالم را تقلید کند.
• هنرمندی به نام اکولاریست، این رنگآمیزی را با دست انجام میدهد.
• در برخی موارد، تصویر چشم سالم اسکن شده و چاپ دقیق نیز انجام میشود.
5. ساخت نهایی با آکریلیک (Acrylic Fabrication)
• ساخت پروتز نهایی با رزین آکریلیک پزشکی (biocompatible).
• شفافسازی و پولیش نهایی سطح پروتز برای درخشندگی و شباهت طبیعی به چشم سالم.
6. تحویل و جاگذاری (Fitting)
• قراردادن پروتز در سوکت و ارزیابی نهایی تناسب، حرکت و راحتی.
• آموزش بیمار در مورد نحوهی جاگذاری، خارج کردن و نگهداری از پروتز.
7. پیگیری و نگهداری (Follow-Up & Maintenance)
• بازبینی دورهای (هر 6-12 ماه).
• پولیش مجدد پروتز (برای جلوگیری از تحریک بافت).
• در صورت تغییر فرم سوکت یا تخریب پروتز، ساخت مجدد یا اصلاح آن.
⸻
نکات مهم:
• پروتز چشم معمولاً بینایی را بازنمیگرداند، ولی ممکن است حرکت محدودی داشته باشد (همراستا با چشم سالم).
• بهداشت و مراقبت صحیح از پروتز بسیار مهم است تا از عفونت و تحریک جلوگیری شود
عمر استفاده از پروتز چقدر است ؟
اگر از پروتز های زیبایی یا پروتز هایی استفاده میکنید که قابلیت حرکتی ندارند، احتمالا مدت بیشتری از پروتز های مکانیکی و عملکردی عمر خواهند کرد. درکنار مراقبت های لازم معمولا عوامل زیر نیز در مدت زمان استفاده مفید از این اندام های مصنوعی تعیین کننده است :
- جنس و کیفیت ساخت پروتز
- میزان فعالیت فرد و استفاده او از پروتز
- تغییرات وزنی و افزایش فشار
بعد از اینکه پروتز شما آماده شد:
- ما نحوه استفاده از آن را به شما آموزش میدهیم
- موقعیت های مختلف بدن شما را حین استفاده از پروتز بررسی میکنیم تا در بهترین حالت خود باشد
- نکات نگهداری از آن را به شما توضیح میدهیم