فرق ارتوز و پروتز در چیست ؟
ارتوز (Orthosis): وسیله‌ای است که برای حمایت، تصحیح یا تثبیت اندام‌های موجود بدن استفاده می‌شود.
پروتز (Prosthesis): وسیله‌ای است که به جای اندام یا بخشی از بدن که از دست رفته باشد، طراحی و ساخته می‌شود.
به بیان ساده:
- ارتوز نقش کمک‌کننده و اصلاح‌کننده را دارد.
- پروتز جایگزین یک عضو از دست رفته می‌شود.
ارتوزها از چه موادی ساخته می شوند ؟
مراحل ساخت ارتوز در ارتوپدی فنی:
• بررسی وضعیت بیمار توسط متخصص ارتوپدی فنی.
• ارزیابی مفاصل، دامنه حرکتی، تون عضلانی، درد، تعادل، نحوه‌ی راه رفتن.
• تعیین نوع ارتوز مورد نیاز (مثلاً AFO، KAFO، TLSO، Wrist-Hand orthosis و …).
- اندازه‌گیری دقیق اندام با متر یا اسکن دیجیتال.
- گرفتن قالب با گچ (پلاستر) یا اسکن سه‌بعدی بسته به نوع ارتوز و تجهیزات موجود.
- قالب‌گیری در حالت عملکردی مناسب (مثلاً با زاویه خاص مچ پا یا زانو).
- اصلاح قالب گرفته‌شده با در نظر گرفتن نقاط فشار، آزادی حرکت مفاصل و کنترل نیروها.
- طراحی فرم ارتوز برای حفظ عملکرد و راحتی بیمار.
- در برخی موارد (مخصوصاً ارتوزهای سفارشی و پیچیده)، ابتدا نمونه آزمایشی ساخته می‌شود.
- بررسی تناسب و عملکرد در بدن بیمار، و اصلاح طراحی در صورت نیاز.
- ساخت ارتوز نهایی از متریال مناسب:
- ترموپلاستیک‌ها (مثل پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن)
- کربن فایبر (برای سبک‌تر و مقاوم‌تر بودن)
- فلزات سبک (در برخی ارتوزهای سنگین یا خاص)
- فوم و فیلینگ‌های داخلی برای راحتی بیشتر
- قراردادن ارتوز روی اندام بیمار و تنظیم دقیق بندها، زاویه‌ها و اتصالات.
- بررسی تطابق با حرکات طبیعی و جلوگیری از نقاط فشار یا ناراحتی.
- آموزش بیمار یا همراه او در مورد:
- نحوه پوشیدن و درآوردن ارتوز
- مراقبت از پوست
- رعایت بهداشت و نگهداری ارتوز
- بررسی نتایج درمانی و تطابق طولانی‌مدت ارتوز.
- انجام اصلاحات در صورت بروز ناراحتی، آسیب یا تغییر در شرایط بدنی بیمار.
انواع ارتوز های تخصصی
ارتوزها ممکن است برای ستون فقرات، اندام فوقانی یا تحتانی طراحی شوند، و کاربردهای متنوعی در مشکلات عصبی-عضلانی، اسکلتی-عضلانی، و ارتوپدی دارند.
مراحل ساخت AFO:
1. ارزیابی بیمار: بررسی عملکرد عضلات، تون، ثبات مفاصل و الگوی راه رفتن.
2. قالب‌گیری: از ساق تا کف پا با گچ یا اسکن دیجیتال.
3. اصلاح قالب: ایجاد فضا در نقاط فشار و تنظیم زوایا.
4. ساخت AFO: با ترموپلاستیک یا کربن فایبر، همراه با بندها یا پدهای راحتی.
5. نصب و تنظیم: بررسی راحتی، کنترل حرکات و الگوی راه رفتن بیمار.
6. آموزش و پیگیری: آموزش استفاده، مراقبت، و تنظیمات بعدی.